Санхүүгийн Хүчин Зүйл

Санхүүгийн байдал – Мөнгө санхүүгийн тогтвортой байдал, эдийн засгийн баталгаа нь стрессийн түвшин, сэтгэл ханамжид мэдэгдэхүйц нөлөөлдөг. Санхүүгийн асуудалгүй, хүрэлцээтэй орлоготой үед хүн амьдралдаа илүү тайван, сэтгэл хангалуун байх хандлагатай. Харин санхүүгийн стресс буюу мөнгөний асуудал нь орчин үеийн нийгэмд хамгийн өргөн тархсан стрессийн шалтгаануудын нэг болж байна. Америкийн Сэтгэл судлалын холбооны (APA) судалгаагаар америкчуудын 72% нь санхүүгээс болж үе үе стресс мэдэрдэг гэж хариулсан нь мөнгөний санаа зовнил ямар нийтлэг болохыг харуулж байнаhelpguide.org. Мөн тус судалгаанд залуу насныхны дунд (18–34 нас) эрүүл мэнд болон мөнгө хоёр нь хамгийн том стрессийн эх үүсвэрээр тэргүүлсэн (82%-д нь энэ хоёр хүчин зүйл “ихээхэн стресстэй” гэсэн) тухай мэдээлсэн байдагapa.org.Санхүүгийн бэрхшээл нь сэтгэл санаа болон бие махбодид шууд сөргөөр тусдаг. Орлого хүрэлцэхгүй байх, өр төлбөрт баригдах, ажилгүйдэх зэрэг нь хүнийг гунигтай, ёр бусын түгшүүртэй болгож, өөрийгөө үнэлэх үнэлэмжийг нь бууруулдаг. Судалгаагаар их өртэй, санхүүгийн хүндрэлтэй хүмүүс сэтгэл гутралд орох магадлал өргүй хүмүүсээс 2 дахин өндөр байгааг тогтоожээhelpguide.org. Тухайлбал, Их Британийн Ноттингемийн их сургуулийн нэг судалгаанд өндөр өрийн дарамттай хүмүүс сэтгэл гутралд өртөх нь хоёр дахин их байв гэж тэмдэглэсэн байнаhelpguide.org. Санхүүгийн хямрал нь түгшүүрийг өдөөж, зүрх дэлсэх, нойргүйдэх, хоолны дуршил алдагдах зэрэг бие физиологийн шинж тэмдгүүдийг үүсгэдэгhelpguide.orghelpguide.org. HelpGuide байгууллагаас мэдээлснээр, мөнгөний байнгын дарамт нь нойрны хямрал (шөнө сэрвэлзэх), жин нэмэх/хасах, гэр бүлийн хэрүүл маргааныг нэмэх, дотнын харилцаанд сэв суулгах, нийгмээс тусгаарлагдах шалтгаан болдог ажээhelpguide.orghelpguide.org. Санхүүгийн стресс нь улмаар архи, мансууруулах бодис хэтрүүлэх, мөрийтэй тоглох зэрэг эрсдэлт зан үйлд хөтлөх, цаашилбал сэтгэл гутрал гүнзгийрэн амиа хорлох бодол төрөх хүртэл ноцтой үр дагаварт хүргэж болзошгүйг мэргэжилтнүүд анхааруулдагhelpguide.orghelpguide.org.Гэхдээ санхүүгийн нөлөө дан сөрөг биш; тодруулбал, орлогын түвшин нэмэгдэхэд ихэвчлэн амьдралын сэтгэл ханамж дээшилдэг нь олон судалгаагаар тогтоогдсон байдаг. Дэлхийн улс орнуудын харьцуулсан судалгаагаар чинээлэг хүмүүс өөрсдийгөө илүү аз жаргалтай гэж мэдүүлэх хандлагатай, нийтээрээ баян улс орнуудын иргэдийн дундаж сэтгэл ханамж ядуувтар орнуудынхаас өндөр гардагourworldindata.org. Өөрөөр хэлбэл, тодорхой хэмжээнд орон гэр, үндсэн хэрэгцээгээ санхүүгийн хувьд хангаж чадах байх нь хүний сэтгэл ханамжид эерэг нөлөөтэй. Гэхдээ орлого өсөхийн хэрээр хүслийн түвшин давхар өсөж, аз жаргал нэг түвшинд хүрээд нэмэгдэхээ болих хандлага байдгийг эрдэмтэд тэмдэглэдэгcompletemindcareofpa.com. Жишээ нь, 2010 оны Diener нарын судалгаагаар нэг хүний жилийн орлого ~75,000 ам.доллар хүрэх хүртэл аз жаргал өсөх ба түүнээс дээш орлоготой болох нь сэтгэл ханамжид мэдэгдэхүйц нэмэргүй болохыг дурдсан (энэ нь АНУ-ын нөхцөлд, өөр оронд дүн өөр байж болно). Харин санхүүгийн огцом уналт, орлого тасрах нь аз жаргалд хүчтэй сөрөг нөлөө үзүүлдэг нь тодорхой юм.Эрх бүхий байгууллагуудын онцолсон нь: American Psychological Association (APA) жил бүрийн “Stress in America” тайландаа мөнгөний стресс үргэлж эхний байруудад ордгийг харуулдаг ба 2022 оны тайлангаас харахад хоёр хүн тутмын нэг (66%) нь санхүүгээс болж их стресстэж байгааг мэдээлжээfinhealthnetwork.org. Мөн Санхүүгийн эрүүл мэндийн сүлжээ (Financial Health Network) зэрэг байгууллагууд санхүүгийн байдал, сэтгэцийн эрүүл мэнд хоёрын холбоог онцолж, санхүүгийн боловсрол, өрийн удирдлагыг сайжруулах нь иргэдийн сэтгэл заслын түвшинд эерэгээр нөлөөлнө гэж зөвлөдөг. Судлаачид мөн онцлохдоо “санхүүгийн дарамт удаан үргэлжлэх нь хүний амьдралын турш сэтгэл зүйд сүүдэр үлдээж болзошгүй” гэжээ – бага насандаа ядуу өссөн хүүхдүүд насанд хүрээд санхүүгийн болон сэтгэлзүйн эмзэг байдал өндөр байсныг судалгаа харуулсан байдагpmc.ncbi.nlm.nih.govpmc.ncbi.nlm.nih.gov. Иймээс санхүүгийн тогтвортой байдал нь зөвхөн материаллаг асуудал биш, хүний сэтгэцийн сайн сайхан байдлын нэг тулгуур гэдгийг нийгмийн эрүүл мэндийн бодлогод тусгах хандлага нэмэгдэж байна.