Дээрх бүх хүрээ хүн бүрийн амьдралд чухал бөгөөд хоорондоо уялдаа холбоотой. Гэвч судлаачид аль хүчин зүйл нь сэтгэл санаанд хамгийн хүчтэй эерэг буюу сөрөг нөлөө үзүүлдэг талаар ч сонирхон судалсан байдаг. Зарим судалгааны дүнгээс харахад тодорхой хүрээнүүд онцгой байр суурь эзэлж байна:
Сэтгэлзүйн (сэтгэцийн эрүүл мэндийн) байдал – тэргүүлэх хүчин зүйл: 2018 онд BMC Public Health сэтгүүлд нийтлэгдсэн Канадын үндэсний хэмжээний судалгаагаар амьдралын сэтгэл ханамжид хамгийн хүчтэй нөлөөлж буй үзүүлэлтээр субъектив сэтгэцийн эрүүл мэнд (өөрийн сэтгэлзүйн байдлаа сайн гэж мэдүүлэх) тодорсонbmcpublichealth.biomedcentral.combmcpublichealth.biomedcentral.com. Бусад хүчин зүйлүүд (орлого, биеийн эрүүл мэнд г.м) хамааралтай ч, сэтгэлзүйн өөрийн үнэлгээ “муу” байвал ямар ч нөхцөлд аз жаргалын түвшин хамгийн доогуур байсан байна. Энэ нь сэтгэл санааны тогтвортой байдал алдагдвал бусад эерэг зүйлсийн нөлөө буурдгийг илтгэнэ.
Харилцаа, нийгмийн дэмжлэг – аз жаргалын гол түлхүүр: Harvard-ын 80 жилийн судалгааны баг дүгнэхдээ “сайн харилцаа нь урт удаан, аз жаргалтай амьдралын нууц” гэж тодорхойлсон байдагnews.harvard.edunews.harvard.edu. Тус судалгаанд сайн харилцаатай хүмүүсийн амьдралын сэтгэл ханамж, эрүүл мэнд нь орлого, боловсрол зэрэг бусад хүчин зүйлсээс үл хамааран өндөр байсан нь тогтоогджээ. Тиймээс нийгмийн холбоо тасрах (ганцаардал) нь хамгийн хор хөнөөлтэй эрсдэлүүдийн нэгээр нэрлэгдсэн бөгөөд ганцаардлын сөрөг нөлөөг эрдэмтэд тамхидалттай зүйрлэн анхааруулдагourworldindata.orgnews.harvard.edu.
Санхүүгийн стресс ба нийгмийн тусгаарлалт – сэтгэлзүйд хүнд ачаа: Санхүүгийн дарамт болон нийгмээс тусгаарлагдах явдал хоёул маш хүчтэй сөрөг нөлөөтэй. Аль нь “илүү” гэж шууд хэлэхэд хэцүү ч, APA-ийн статистик мэдээгээр мөнгөний стресс америкчуудын дунд архаг түгшүүрийн тэргүүлэх шалтгаан болсоор байгаа (иргэдийн ~80%-д нөлөөлж байгааг дурдсан)apa.orghelpguide.org. Нөгөө талд, нийгмийн ганцаардал нь хөгжингүй орнуудын өндөр настнуудад тахал мэт тархаж, нас баралтын эрсдэлийг огцом нэмэгдүүлж буйг (Holt-Lunstad нар, 2015) судалгаа харуулсан. Иймд санхүү, харилцааны хоёулаа тогтворгүй нөхцөлд сэтгэл гутралын эрсдэл маш өндөр болно. Гэхдээ аз жаргал, урт наслалтад эерэгээр нөлөөлдөг хүчин зүйлсийн ач холбогдлоор нь эрэмбэлбэл дотно харилцаа холбоо хамгийн эхэнд, удаад нь эрүүл мэнд, санхүүгийн хангалуун байдал зэрэг ордог гэсэн дүгнэлтийг зарим урт хугацааны судалгааны тоймууд гаргасан байдаг.
Comments